İsimler ve İsim Tanımlıkları / Dil Bilgisi

İsim Tanımlıkları ve Çekimleri

Artikel (İsim Tanımlığı)

Almanca isimler;
eril (der Mann), dişil (die Straße), ya da nötr (das Hotel) cinsiyette olabilir.

İsmin cinsiyeti artikeller (isim tanımlığı) veya zamirlerle işaret edilir.
Artikel ile isim doğrudan ilişkilidir.

Belirsiz Artikel, ilk kez bahsedilen isimleri söylemek için kullanılır.
Belirsiz Artikel aynı zamanda sayı olan 1 anlamına da gelir.
Çoğul isimlerle belirsiz Artikel kullanılmaz.

maskulin	feminina	neutral	Plural für alle Nomen
ein Tisch bir masa	eine Lampe bir lamba	ein Bett bir yatak	Stühle sandalyeler
ein Pullover bir kazak	eine Jacke bir ceket	ein T-Shirt bir tişört	Schuhe ayakkabılar

Auf der Straße läuft ein Hund.	= Caddede bir köpek yürüyor.
Ich kaufe heute Äpfel.	= Bugün elma(lar) satın alıyorum.

Belirli artikel, bir isim, tanınan ya da tamamen tasvir edilebilir olduğunda kullanılır.

maskulin	feminina	neutral	Plural für alle Nomen
der Käse peynir	die Schokolade çikolata	das Brot ekmek	die Lebensmittel yiyecekler
der Tisch masa	die Lampe lamba	das Bett yatak	die Stühle sandalyeler
der Pullover kazak	die Jacke ceket	das T-Shirt tişört	die Schuhe ayakkabılar

Der Schrank in der Ecke kostet 240 EUR.

= Köşedeki dolabın fiyatı 240 Euro

Olumsuzluk kelimesi olan “kein” olumsuzlama yaparken isimden önce kullanılır.

maskulin	feminina	neutral	Plural für alle Nomen
kein Käse Peynir değil	keine Schokolade Çikolata değil	kein Brot Ekmek değil	keine Lebensmittel Yiyecek(ler) değil
kein Tisch Masa değil	keine Lampe Lamba değil	kein Bett Masa değil	keine Stühle Sandalye(ler) değil
kein Salat Salata değil	keine Idee Fikir değil	kein Wetter Hava değil	keine Schuhe Ayakkabı(lar) değil

Wir haben leider keine Orangen mehr.

= Maalesef portakalımız kalmadı.

Tanımlık Çekimi

İsimler bazen Artikel’in değiştirilmesiyle ve bazen de isimin sonuna bir ek getirilmesiyle çekimlenir.

Durum:

Nominativ (wer? was?) İsmin yalın hali (Kim? Ne?)
Genitiv (wessen?) İsmin -nin hali (Kimin?)
Dativ (wem?) İsmin -e hali (Kime?)
Akkusativ (wen? was?) İsmin -i hali (Kimi? Neyi?)

Artikel’i der ve das olan isimlerin çoğu, tekil –in hallerinde „-s“ ya da „-es“ son eki alırlar. „-es“ son eki tek heceli isimlerde ve sonu „-s”, „-ss”, „-ß”, „-sch”, „-z”, „tz”, „-x“ ile biten isimlerde görülür.

İsmin –e halinde bulunan isimlerin çoğulları çoğunlukla „-n“ ya da „-en“ son ekleri alırlar.

Belirsiz Artikel’ler

	maskulin	feminina	neutral	Plural für alle Nomen
Nominativ	ein Tisch bir masa ein Pullover bir kazak ein Wohnwagen bir karavan	eine Lampe bir lamba eine Jacke bir ceket eine Altbauwohnung (eski binaların içinde bulunan) daire	ein Bett bir yatak ein T-Shirt bir tişört ein Bauernhaus çiftlik evi	Stühle sandalyeler Schuhe ayakkabılar Häuser evler
Genitiv	eines Tisches eines Pullovers eines Wohnwagens	einer Lampe einer Jacke einer Altbauwohnung	eines Bettes eines T-Shirts eines Bauernhauses	Stühle Schuhe Häuser
Dativ	einem Tisch einem Pullover einem Wohnwagen	einer Lampe einer Jacke einer Altbauwohnung	einem Bett einem T-Shirt einem Bauernhaus	Stühlen Schuhen Häusern
Akkusativ	einen Tisch einen Pullover einen Wohnwagen	eine Lampe eine Jacke eine Altbauwohnung	ein Bett ein T-Shirt ein Bauernhaus	Stühle Schuhe Häuser

Belirli İsim Tanımlığı (Belirli Artikel)

	maskulin	feminina	neutral	Plural für alle Nomen
Nominativ	der Tisch masa der Pullover kazak	die Lampe lamba die Jacke ceket	das Bett yatak das T-Shirt tişört	die Stühle sandalyeler die Schuhe ayakkabılar
Genitiv	des Tisches des Pullovers	der Lampe der Jacke	des Bettes des T-Shirts	der Stühle der Schuhe
Dativ	dem Tisch dem Pullover	der Lampe der Jacke	dem Bett dem T-Shirt	den Stühlen den Schuhen
Akkusativ	den Tisch den Pullover	die Lampe die Jacke	das Bett das T-Shirt	die Stühle die Schuhe

Olumsuzluk “kein”

	maskulin	feminina	neutral	Plural für alle Nomen
Nominativ	kein Tisch Masa değil kein Salat Salata değil	keine Lampe Lamba değil keine Idee Fikir değil	kein Bett Masa değil kein Wetter Hava değil	keine Stühle Sandalye(ler) değil keine Schuhe Ayakkabı(lar) değil
Genitiv	keines Tisches keines Salates	keiner Lampe keiner Idee	keines Bettes keines Wetters	keiner Stühle keiner Schuhe
Dativ	keinem Tisch keinem Salat	keiner Lampe keiner Idee	keinem Bett keinem Wetter	keinen Stühlen keinen Schuhen
Akkusativ	keinen Tisch keinen Salat	keine Lampe keine Idee	kein Bett kein Wetter	keine Stühle keine Schuhe

İsmin -in hali

Genitiv (ismin -nin hali) ve "von" ile açımlama

Genitiv (ismin -nin hali) Almancada ismin hallerinden ikincisidir. Genitiv bir şeyin kime ait olduğunun ifadesidir ve cümlede "Kimin?" sorusuna verilen cevaptan oluşur.

Wessen Auto ist das? (= Bu kimin arabası?)	Das ist das Auto des Vaters. Bu babanın arabası.
Wessen Tasche ist das? Bu kimin çantası?	Das ist die Tasche der Mutter. Bu annenin çantası.
Wessen Ball ist das? Bu, kimin topu?	Das ist der Ball des Mädchens. Bu, kızın topu.
Wessen Bücher sind das? Bunlar kimin kitapları?	Das sind die Bücher der Kinder. Bunlar çocukların kitapları.

Nominativ (ismin yalın hali)		Genitiv (ismin -nin hali)
der Vater (= baba)	→	des Vaters (= babanın)
die Mutter (= anne)	→	der Mutter (= annenin)
das Mädchen (= kız)	→	des Mädchens (= kızın)
die Kinder (= çocuklar)	→	der Kinder (= çocukların)

"der" ve "das" artikelli sözcükler, Genitiv halinde -s ya da -es takısını alırlar. -es takısı tek heceli sözcüklerin (der Mann → des Mannes, das Haus → des Hauses) ve -d, -t, -s, -sch, - tz ile biten sözcükelerin ardına gelir.

Kişiler ve özel isimlerle birlikte Genitiv kullanımı

Şahıs isimleri Genitiv halinde genellikle -s takısı alır.

Marias Vater ist Arzt.	= Maria'nın babası doktor.
Italiens Dörfer sind schön.	= İtalya'nın köyleri güzeldir.

Genitiv hali, günlük kullanımda çoğu zaman "von + Dativ (ismin -e hali) " ile açımlanarak kullanılır. "Von" Dativ halini gerektiren bir edattır.

`Wessen` `Auto` `ist` `das`? (= Bu kimin arabası?)	`Das` `ist` `das` `Auto` `des` `Vaters`. (= Bu babanın arabası.) / `Das` `ist` `das` `Auto` `von` `dem` `Vater`. (= Bu, "baba"nın arabası.)
`Wessen` `Tasche` `ist` `das`? (= Bu kimin çantası?)	`Das` `ist` `die` `Tasche` `der` `Mutter`. (= Bu annenin çantası.) / `Das` `ist` `die` `Tasche` `von` `der` `Mutter`. (= Bu, "anne"nin çantası.)
`Wessen` `Ball` `ist` `das`? (= Bu, kimin topu?)	`Das` `ist` `der` `Ball` `des` `Mädchens`. (= Bu, kızın topu.) / `Das` `ist` `der` `Ball` `von` `dem` `Kind`. (= Bu, çocuğun topu.)
`Wessen` `Bücher` `sind` `das`? (= Bunlar kimin kitapları?)	`Das` `sind` `die` `Bücher` `der` `Kinder`. (= Bunlar çocukların kitapları.) / `Das` `sind` `die` `Bücher` `von` `den` `Kindern`. (= Bunlar, çocukların kitapları.)

Çoğul Halleri

Birçok çoğul biçimi vardır. Çoğul son ekleri sözlükten bulunur.

-, ¨-

Sonu „-er”, „-el”, „-en”,ile biten isimlerin çoğu,
sonu „-chen”, „-lein”, ile biten isimlerin hepsi

der Mantel (= manto) → die Mäntel (= mantolar)
der Pullover (= Kazak) → die Pullover (= Kazaklar)
der Fehler (= Hata) → die Fehler (= Hatalar)
der Sessel (= Koltuk) → die Sessel (= Koltuklar)
der Wagen (= Araba) → die Wagen (= Arabalar)
das Märchen (= Masal) → die Märchen (= Masalar)

das Fräulein (= (evlenmemiş) genç kadın) → die Fräulein (= (evlenmemiş) genç bayanlar)
der Körper (= Vücut) → die Körper (= Vücutlar)
der Rücken (= Sırt) → die Rücken (= Sırtlar)
der Finger (= Parmak) → die Finger (= Parmaklar)
der Magen (= mide) → die Mägen (= mideler)

-e, -¨e

genellikle tek heceli isimlerde

der Rock (= etek) → die Röcke (= etekler)
der Anzug (= takım elbise) → die Anzüge (= takım elbiseler)
der Tisch (= masa) → die Tische (= masalar)
der Stuhl (= sandalye) → die Stühle (= sandalyeler)
der Kopf (= baş) → die Köpfe (= başlar)
die Hand (= El) → die Hände (= Eller)

der Arm (= Kol) → die Arme (= Kollar)
das Bein (= Bacak) → die Beine (= Bacaklar)
der Zahn (= Diş) → die Zähne (= Dişler)
die Brust (= Göğüs) → die Brüste (= Göğüsler)
der Hals (= boyun/boğaz) → die Hälse (= boyunlar/boğazlar)

-er, -¨er

Tek heceli, Artikeli "das" olan,
sonu “-tum” ile biten isimler sık sık

das Kleid (= elbise) → die Kleider (= elbiseler)
das Bild (= Resim) → die Bilder (= Resimler)
das Buch (= Kitap) → die Bücher (= Kitaplar)

das Eigentum (= mülkiyet) → die Eigentümer (= mülkiyetler)
der Mund (= ağız) → die Münder (= ağızlar)

-n, -en

Arikeli "die" olan isimler
Sonu „-e”, „-ei”, „-ung”, „-heit”, „-keit”, „-schaft”, ile biten isimler

die Krawatte (= kravat) → die Krawatten (= kravatlar)
die Hose (= pantolon) → die Hosen (= pantolonlar)
die Bluse (= bluz) → die Blusen (= bluzlar)
die Jacke (= ceket) → die Jacken (= ceketler)
die Uhr (= saat) → die Uhren (= saatler)
die Frau (= kadın) → die Frauen (= kadınlar)
die Bäckerei (= fırın) → die Bäckereien (= fırınlar)
die Zeitung (= Gazete) → die Zeitungen (= Gazeteler)

die Krankheit (= hastalık) → die Krankheiten (= Hastalıklar)
die Möglichkeit (= Olanak) → die Möglichkeiten (= Olanaklar)
die Freundschaft (= Arkadaşlık) → die Freundschaften (= Arkadaşlıklar)
die Schulter (= Omuz) → die Schultern (= Omuzlar)
die Zehe (= Ayak parmağı) → die Zehen (= Ayak parmakları)
das Auge (= Göz) → die Augen (= Gözler)
die Nase (= Burun) → die Nasen (= Burunlar)
der Junge (= oğlan) → die Jungen (= oğlanlar)

-nen

„-in” ile biten "die" Artikelli isimler

die Freundin (= Kız arkadaş) → die Freundinnen (= Kız arkadaşlar)

-s

Yabancı kelimeler
Sonu „-a”, „-o”, „-i”, „-u” ile biten isimler

das T-Shirt (= tişört) → die T-Shirts (= tişörtler)
der Cousin (= Kuzen) → die Cousins (= Kuzenler)
das Auto (= Otomobil) → die Autos (= Otomobiller)

Birleşik kelimeler

Birleşik kelimeler iki veya ikiden fazla kelimenin birleştirilmesiyle kurulur.

İki isim:
- die Kinder + das Zimmer = das Kinderzimmer
  Çocuklar + Oda = Çocuk odası
- der Tisch + das Tennis = das Tischtennis
  Masa + tenis = masa tenisi
Bir fiil ve bir isim:
- wohnen + das Zimmer = das Wohnzimmer
  Oturmak (ikamet etmek) + Oda = Oturma odası
- schlafen + das Zimmer = das Schlafzimmer
  uyumak + Oda = Yatak odası
- baden + die Wanne = die Badewanne
  banyo yapmak + tekne (banyoda) = Banyo küveti
Bir sıfat ve bir isim:
- weiß + der Wein = der Weißwein
  beyaz + şarap = Beyaz şarap
Bir zarf ve bir isim:
- zusammen + die Arbeit = die Zusammenarbeit
  birlikte + iş = birlikte çalışma
Birleşilk kelimenin son parçasını oluşturan kelimenin artikel’i ve çoğul eki yeni oluşan kelimenin artikelini ve çoğul ekini belirler.
- die Post (-en) + die Karte (-n) = die Postkarte (-n)
  posta + kart = posta kartı
- das Land (-¨er) + die Karte (-n) = die Landkarte (-n)
  ülke + kart = harita
- der Flug (-¨e) + die Karte (-n) = die Flugkarte (-n)
  uçuş + kart = uçuş kartı

“-in” ile biten feminen (dişil) isimler

Genellikle feminen meslek ve kişi tanılama isimleri “-in” son ekini alır.

der Architekt (= mimar) → die Architektin (= kadın mimar)
der Journalist (= gazeteci) → die Journalistin (= kadın gazeteci)
der Lehrer (= öğretmen) → die Lehrerin (= kadın öğretmen)
der Professor (= profesör) → die Professorin (= kadın profesör)

Bazen Umlaut’ta alırlar.

der Arzt (= doktor) → die Ärztin (= kadın doktor)
der Tierarzt (= veteriner) → die Tierärztin (= kadın veteriner)
der Koch (= aşçı) → die Köchin (= kadın aşçı)

“-in” son eki alan isimlerin çoğul hali “-nen” son ekiyle yapılır.

die Freundin (= kız arkadaş) → die Freundinnen (= kız arkadaşlar)
die Studentin (= kız üniversite öğrencisi) → die Studentinnen (= kız üniversite öğrencileri)

Bazı maskulen ve feminen meslek isimleri “-mann” ya da “–frau” ile biter.

der Bankkaufmann (= bankacı bay) → die Bankkauffrau (= bankacı kadın)
der Geschäftsmann (= iş adamı) → die Geschäftsfrau (= İş bayanı)
der Putzmann (= (erkek) temizlikçi) → die Putzfrau (= (kadın) temizlikçi)

Bu isimlerin çoğul hali, sonunda “-leute” eklenerek yapılır. (Bütün meslek grupları için)

der Geschäftsmann, die Geschäftsfrau → die Geschäftsleute (= İş adamları)

İsim son ekleri

heit, -keit, -schaft, -ung son ekleriyle biten isimler

İsim halindeki sözcükler çeşitli son eklerle bitebilir.

-heit veya -keit gibi son eklerden oluşan sözcükler sıfatlardan türetilmiştir. İsim halindeki bu sözcükler daima büyük harfle başlar ve artikelleri her zaman "die"dir.
-ung son eki ile biten sözcükler fiillerden türetilmiştir. İsim halindeki bu sözcükler daima büyük harfle başlar ve artikelleri her zaman "die"dir.
-schaft son ekiyle biten sözcükler fiillerden, sıfatlardan ya da isimlerden türetilmiş olabilir. İsim halindeki bu sözcükler daima büyük harfle başlar ve artikelleri her zaman "die"dir.

-heit son ekiyle biten isimler

zerstreut (= dağınık) → die Zerstreutheit (= dağınıklık)
unsicher (= güvensiz) → die Unsicherheit (= güvensizlik)

-keit son ekiyle biten isimler

wichtig (= önemli) → die Wichtigkeit (= önem)
Sie haben die Wichtigkeit eines Lebenslaufs eingesehen und festgestellt, dass das Anschreiben ihre Visitenkarte ist. (= Özgeçmiş yazmanın önemini anladılar ve ön yazının onların kartvizitleri anlamına geldiğini gördüler.)
fähig (= uygun, yetenekli, becerikli) → die Teamfähigkeit (= Takım çalışmasına uygunluk, elverişlilik)
selbstständig (= bağımsız) → die Selbstständigkeit (= bağımsızlık)

-schaft son ekiyle biten isimler

hilfsbereit (= yardımsever) → die Hilfsbereitschaft (= yardımseverlik)
der Gesell (= arkadaş, yoldaş, adam) → die Gesellschaft (= toplum, birlik)
eigen (= özgü) → die Eigenschaft (= özellik)
lernbereit (= öğrenmeye hazır) → die Lernbereitschaft (= öğrenmeye hazır olma)

-ung son ekiyle biten isimler

sich bewerben (= bir işe başvurmak) → die Bewerbung (= iş başvurusu)
Wenn man in Deutschland eine Arbeit sucht, sind gute Bewerbungsunterlagen schon die halbe Sache. (= Almanya'da bir iş arıyorsanız başvuru belgelerinin iyi olması işin sonucunu büyük oranda belirler.)
vereinigen (= birleştirmek) → die Vereinigung (= birleşme)
Damals nach 8 Jahren der Wiedervereinigung zweier Deutschlands, hat die Agentur für Arbeit in Ludwigslust, das ist nur 35 km weg von Schwerin, ein Institut beauftragt ganz viele Menschen, die nach der sogenannten „Wende“ keine Arbeit mehr hatten, in einem Seminar zu schulen. (= O dönemde, iki Almanya'nın birleşmesinden 8 yıl sonra, Schwerin'e sadece 35 km mesafede bulunan Ludwigslust'daki İş ve İşçi Bulma Kurumu, dönüm noktası diye adlandırılan (iki Almanya'nın) birleşmeden sonra artık bir işleri olmayan çok sayıda insana bir seminer çerçevesinde eğitim vermek için bir enstitüyü görevlendirmişti.)
finden (= bulmak) → die Findung (= bulma)
offenbaren (= açıklamak, ifşa etmek, vahyetmek) → die Offenbarung (= açıklama, bildirme, aydınlanma)
Für einige waren die neuen Wege der Jobfindung fast wie eine Offenbarung. (= Bazıları için iş bulma konusundaki bu yeni yollar neredeyse bir aydınlanma oldu.)
bezahlen (= ödemek) → die Bezahlung (= ödeme)
Man hat ganz vieles per Handschlag geregelt: die Arbeitszeiten, die Bezahlung, den Urlaub. (= Birçok şey el sıkışılarak düzenlenirdi (el sıkışarak anlaşma sağlanırdı): Çalışma saatleri, ücret, tatil. )
vorstellen (= tanıştırmak) → die Vorstellung (= tanışma)
Mit Hilfe von Rollenspielen konnten sie für ein zukünftiges Vorstellungsgespräch üben, sich in die Rolle eines Arbeitgebers und Arbeitnehmers hineinversetzen und gestärkt ihrer Bewerbungsphase entgegen treten. (= Rollerle canlandırmak suretiyle gelecekteki bir iş görüşmesinin alıştırmasını yaptılar, kendilerini işverenin ve çalışanın yerine koydular ve iş başvurusu süreçlerine doğru daha sağlam adımlarla ilerlediler.)
genugtun (= tazmin etmek, ödemek) → die Genugtuung (= tazminat, memnuniyet)
Das Gefühl den Menschen geholfen zu haben, war eine große Genugtuung und ein Lob, wie kein anderes. (= İnsanlara yardım etmiş olma duygusu bizim için benzersiz derecede büyük bir memnuniyet ve övünç oldu.)