więcej

Szyk zdania prostego

Zdanie w języku niemiecki składa się: z podmiotu (osoba, lub rzecz, która wykonuje daną czynność), orzeczenie (czasownik w formie odmienionej) i ewentualnie inne części zdania.

W zdaniu pojedynczym oznajmującym (zakończonym kropką) orzeczenie stoi zawsze na drugim miejscu.

I II III
Ich gehe heute ins Kino.
Unser Vater spielt gern Tennis.
Natalie faulenzt nicht gern.
Ich gehe heute ins Kino.
= Idę dziś do kina.
Unser Vater spielt gern Tennis.
= Nasz ojciec lubi grać w tenisa.
Natalie faulenzt nicht gern.
= Natalia nie lubi leniuchować.

Jeśli na początku zdania oznajmującego stoi inna część zdania niż podmiot, podmiot jest zaraz za orzeczeniem, które zawsze stoi na drugim miejscu.

I II III
Heute gehe ich ins Kino.
Heute gehe ich ins Kino.
= Dziś idę do kina.

Zdania pytające

Pytania o rozstrzygnięcie – bez słówka pytającego: orzeczenie stoi na pierwszym miejscu, a zaraz po nim podmiot. Taki szyk nazywany jest inwersją / szykiem przestawnym.

I II III
Gehst du heute ins Kino?
Gibt es etwas über Architektur?
Gehst du heute ins Kino?
= Idziesz dziś do kina?
Gibt es etwas über Architektur?
= Czy jest coś nowego o architekturze?

Na pytania o rozstrzygnięcie odpowiada się „Ja.” lub „Nein.”

Pytania o uzupełnienie – ze słówkiem pytającym: na pierwszym miejscu stoi słówko pytające, orzeczenie stoi na drugim miejscu, zaraz po nim podmiot.

I II III
Wohin gehst du heute?
Wie ist Ihr Name?
Wo ist die Ausstellung?
Wohin gehst du heute?
= Dokąd dzisiaj idziesz?
Wie ist Ihr Name?
= Jak się pan/i nazywa?
Wo ist die Ausstellung?
= Gdzie jest wystawa?

Słówka pytające

Słówka pytające zaczynają się na literę „w-”.

wer? (= kto?)
  • Wer ist das?
    Kto to jest?
was? (= co?)
  • Was möchtest du trinken?
    Czego się napijesz?
  • Was machen wir heute?
    Co dziś będziemy robić?
wessen? (= czyj? czyja? czyje?)
  • Wessen Katze ist das?
    Czyj to kot?
wem? (= komu?)
  • Wem soll ich helfen?
    Komu mam pomóc?
wen? (= kogo?)
  • Wen besuchen wir heute?
    Kogo dziś odwiedzimy?
warum? (= dlaczego?)
  • Warum warst du nicht in der Schule?
    Dlaczego nie byłeś w szkole?
wann? (= kiedy?)
  • Wann kommst du zu uns?
    Kiedy do nas przyjdziesz?
wo? (= gdzie?)
  • Wo wohnst du?
    Gdzie mieszkasz?
  • Wo ist die Ausstellung?
    Gdzie jest wystawa?
wohin? (= dokąd?)
  • Wohin fahrt ihr im Urlaub?
    Dokąd jedziecie na urlop?
woher? (= skąd?)
  • Woher kommst du?
    Skąd pochodzisz?

Kolejność dopełnień w zdaniu

Jeśli w zdaniu występują dwa dopełnienia wyrażone rzeczownikami, to dopełnienie w celowniku stoi przed dopełnieniem w bierniku.

Ich gebe meinem Freund das Buch.
= Daję mojemu przyjacielowi książkę.

Dopełnienie wyrażone zaimkiem osobowym stoi zawsze przed dopełnieniem wyrażonym rzeczownikiem.

Ich gebe ihm das Buch.
= Daję mu książkę.
Ich gebe es ihm.
= Daję ją mu.

Jeśli w zdaniu występują dwa dopełnienia wyrażone zaimkami, to dopełnienie w bierniku stoi przed dopełnieniem w celowniku.

Ich gebe meinem Freund das Buch.
Ich gebe es ihm.

Przeczenie "nicht"

Przeczenie „nicht” używa się do zaprzeczania całego zdania lub określonej części zdania.

Przeczenie całego zdania: przeczenie „nicht” występuje na końcu zdania, ale przed drugą częścią orzeczenia (przed drugim czasownikiem, który stoi na końcu zdania).

Ich liebe dich nicht.
= Nie kocham cię.
Ich kann leider nicht schwimmen.
= Niestety nie umiem pływać.

Przeczenie określonej części zdania: przeczenie „nicht” występuje przed zaprzeczaną częścią zdania.

Ich will nicht jetzt schwimmen (sondern in einer Stunde).
= Nie chcę teraz pływać (tylko za godzinę)
Sie geht nicht mit Florian (sondern mit Markus).
= Ona nie idzie z Florianem (tylko z Markiem)

Pytania "welch-"

Pytania z „welch-” używamy, pytając o wybór konkretnej osoby lub rzeczy spośród innych.

Pytanie „welch-” stawiamy przed rzeczownikiem zamiast rodzajnika.

Słowo pytające „welch-” odmienia się jak rodzajnik określony.

Tabela 1. - końcówki przypadków
maskulin feminina neutral Plural
Nominativ
  • welcher Tisch?
    który stół?
  • welcher Rock?
    która spódnica?
  • welche Lampe?
    która Lampa?
  • welche Jacke?
    która kurtka?
  • welches Bett?
    które łóżko?
  • welches Kleid?
    która sukienka?
  • welche Stühle?
    które krzesła?

  • które buty?
Genitiv
  • welches Tisches?
  • welches Rockes?
  • welcher Lampe?
  • welcher Jacke?
  • welches Bettes?
  • welches Kleides?
  • welcher Stühle?
  • welcher Schuhe?
Dativ
  • welchem Tisch?
  • welchem Rock?
  • welcher Lampe?
  • welcher Jacke?
  • welchem Bett?
  • welchem Kleid?
  • welchen Stühlen?
  • welchen Schuhen?
Akkusativ
  • welchen Tisch?
  • welchen Rock?
  • welche Lampe?
  • welche Jacke?
  • welches Bett?
  • welches Kleid?
  • welche Stühle?
  • welche Schuhe?

Zdania przyczynowe z "weil"

Spójnik „weil” określa przyczynę. Spójnik „weil” tłumaczymy jako „ponieważ”. Po tym spójniku występuje szyk zdania pobocznego, tzn. podmiot (osoba) + inne części zdania + na końcu zdania orzeczenie (odmieniony czasownik).

Ich bleibe heute zu Hause, weil ich sehr krank bin.
= Zostanę w domu, bo jestem bardzo chory.
Weil ich sehr krank bin, bleibe ich heute zu Hause.
= Ponieważ jestem bardzo chory, zostanę dziś w domu.
Wir kommen schon am Freitag, weil wir einen langen Weg haben.
= Przyjedziemy już w piątek, bo mamy daleko.
Ich bin sauer, weil ich Hunger habe.
= Jestem zły, bo jestem głodny.

Zdania dopełnieniowe z "dass"

Zdanie dopełnieniowe z "dass"

Spójnik „dass” oznacza „że”. Po tym spójniku występuje szyk zdania pobocznego, tzn. podmiot (osoba) + inne części zdania + na końcu zdania orzeczenie (odmieniony czasownik).

Er hat gesagt, dass sie nicht kommen können.
= Powiedział, że nie mogą przyjść.
Wahrscheinlich haben Sie schon erfahren, dass es neue Lehrerinnen und Lehrer gibt.
= Prawdopodobnie słyszeliście już państwo, że są nowi nauczyciele i nowe nauczycielki.
Bist du sicher, dass Ömer in der Schule isst?
= Czy jesteś pewien, że Omer jest w szkole?

Niektóre zdania podrzędne zastępują części zdania,n.p.: zdanie przydawkowe, okolicznikowe, orzecznikowe, dopełnieniowe, podmiotowe.

Jeśli, jak w tym przypadku, zdanie podrzędne stoi w miejscu dopełnienia, nazywamy jest zdaniem dopełnieniowym. To zdanie podrzędne ma więc funkcję dopełnienia w bierniku zdania głównego.

Pytanie dla zdania dopełnieniowego jest takie samo jak dla dopełnienia.

Was weißt du? – Ich weiß, dass du in deinem Architektenbüro viel zu tun hast.
= Co wiesz? – Wiem, że w swoim biurze architektonicznym masz dużo pracy.
Was hast du erfahren? – Ich habe erfahren, dass der Bus nicht fährt.
= Czego się dowiedziałaś? – Dowiedziałam się, że autobus nie jeździ.
Nur knapp 18 Prozent der Umfrageteilnehmer gaben an, dass sie absolut vertraut im Umgang mit komplexen Fahrzeugtechniken sind. – Was gaben 18 Prozent der Umfrageteilnehmer an? Dass sie absolut vertraut im Umgang mit komplexen Fahrzeugtechniken sind.
= Tylko około 18 procent respondentów wskazało, że skomplikowane technologie pojazdów są im dobrze znane. – Co wskazało 18 procent respondentów. Że skomplikowane technologie pojazdów są im dobrze znane.

Zdania dopełnieniowe z "dass"

Kiedy zdanie podrzędne stoi na miejscu podmiotu, nazywany je daniem podmiotowym. Zdanie podmiotowe daje nam informacje o podmiocie zdania i możemy o nie zapytać {1} lub {2}.

Mein größter Wunsch ist, dass meine Freundin mich zu Weihnachten besucht. - Was ist mein größter Wunsch? - Dass meine Freundin mich zu Weihnachten besucht.
= Moim największym pragnieniem jest to, aby moja dziewczyna odwiedziła mnie w Boże Narodzenie. - Co jest moim największym pragnieniem? - Aby moja dziewczyna odwiedziła mnie w Boże Narodzenie.
Dass es nicht schneit, ist sehr schade. - Was ist sehr schade? - Dass es nicht schneit.
= Bardzo szkoda, że nie pada śnieg. - Czego jest bardzo szkoda? - Że nie pada śnieg.

Zdania pytające zależne

Pytania można włączać w zdania złożone jako zdania podrzędne.

W pytaniu o uzupełnienie, które zaczyna się od pytajnika, nic się nie zmienia, tylko orzeczenie występuje na końcu zdania.

Was hast du heute gekauft?
= Co dziś kupiłaś?
Ich habe gefragt, was du heute gekauft hast.
= Pytałam, co dziś kupiłaś?
Ich würde auch gerne wissen, wann das Kinocafé aufmacht.
= Chciałbym również wiedzieć, kiedy otwierają kino-kawiarnię.

Pytanie o rozstrzygnięcie użyte jako zdanie podrzędne zaczyna się od spójnika „ob”. Orzeczenie występuje na końcu zdania.

Kommst du heute zu mir?
Przyjdziesz dziś do mnie?
Ich habe gefragt, ob du heute zu mir kommst.
Pytałem, czy przyjdziesz dziś do mnie.
Ist die E-Mail-Adresse richtig?
Czy adres e-mail jest poprawny?
Ich bin nicht sicher, ob die E-Mail-Adresse richtig ist.
Nie jestem pewien, czy adres e-mail jest poprawny.
Könnten Sie mich bitte zurückrufen und mir sagen, ob die Reservierung in Ordnung geht?
= Czy mógłby pan do mnie zadzwonić i powiedzieć mi, czy rezerwacja jest w porządku?

Zdania warunkowe z "wenn"

Spójnik „wenn” określa warunek. Spójnik „wenn” tłumaczymy jako „jeśli”, „gdy”. Po tym spójniku występuje szyk zdania pobocznego, tzn. podmiot (osoba) + inne części zdania + na końcu zdania orzeczenie (odmieniony czasownik).

Wenn das Wetter heute schön ist, gehen wir in den Park.
= Jeśli będzie dziś ładna pogoda, pójdziemy do parku.
Wir gehen in den Park, wenn das Wetter heute schön ist.
= Pójdziemy do parku, jeśli będzie dziś ładna pogoda.
Wenn es mit der Karriere als Fußballspieler nichts wird, habe ich schon einen Plan B.
= Jeśli nic nie wyjdzie z kariery jako piłkarz, mam już plan B.
Wenn Sie sofort übersiedeln möchten, können Sie bei einer älteren Dame im Stadtzentrum wohnen.
= Jeśli chce się pan/i przenieść natychmiast, może pan/i mieszkać u starszej pani w centrum miasta.

Zdania warunkowe często formułowane są w trybie przypuszczającym.

Wenn das Wetter heute schön wäre, würden wir in den Park gehen.
= Gdyby dziś była ładna pogoda, poszlibyśmy do parku.
Wir würden in den Park gehen, wenn das Wetter heute schön wäre.
= Poszlibyśmy do parku, gdyby dziś była ładna pogoda,
Zum Schluss möchte ich Sie noch darauf hinweisen, dass es im Stiegenhaus viel gemütlicher wäre, wenn die Heizung funktionieren würde.
= Na koniec, chciałbym zwrócić państwa uwagę na to, że na klatce schodowej byłoby o wiele bardziej przytulnie, gdyby działało ogrzewanie.
Es wäre schön, wenn Sie sich bis Montag nächster Woche melden könnten.
= Byłoby miło, gdyby mogła się pani zgłosić do poniedziałku w przyszłym tygodniu.
Wenn Sie noch ein bisschen warten könnten, hätte ich ein sehr günstiges Angebot.
= Gdyby mógł pan jeszcze trzeszczkę poczekać, miałbym bardzo dobrą ofertę.

Zdania przyzwalające z "obwohl" i "trotzdem"

Zdania przyzwalające odpowiadają na pytania „Mimo czego?”

Spójnik „obwohl” tłumaczymy jako „chociaż”, „mimo że”. Po tym spójniku występuje szyk zdania pobocznego, tzn. podmiot (osoba) + inne części zdania + na końcu zdania orzeczenie (odmieniony czasownik).

Obwohl es sehr stark regnet, gehen wir mit dem Hund spazieren.
= Mimo że mocno pada deszcz, idziemy z psem na spacer.
Gehen wir mit dem Hund spazieren, obwohl es sehr stark regnet.
= Idziemy z psem na spacer, mimo że mocno pada deszcz,
Muss ich auch zahlen, obwohl er kein Mittagessen hat?
= Czy muszę płacić, mimo on że nie ma obiadu?
Obwohl das nicht der Hausordnung widerspricht, stört es mich sehr bei meiner Arbeit.
= Pomimo, że nie jest to sprzeczne z regulaminem, bardzo przeszkadza mi to pracy.

Zdanie przyzwalające można też rozpocząć od spójnika "trotzdem". Spójnik „trotzdem” tłumaczymy jako „mimo to”. Po tym spójniku występuje szyk przestawny, tzn. orzeczenie (odmieniony czasownik) + podmiot (osoba) + inne części zdania.

Es regnet sehr stark, trotzdem gehen wir mit dem Hund spazieren.
= Bardzo pada deszcz, mimo to idziemy z psem na spacer.
Ich habe die Mieter schon mehrmals auf diese Probleme hingewiesen, trotzdem hat sich bisher leider gar nichts geändert.
= Już wiele razy wskazywałem lokatorom te problemy, mimo to do tej pory niestety nic się nie zmieniło.

Zdania skutkowe z "deshalb"

Spójnik „deshalb” określa skutek. Spójnik „deshlab” tłumaczymy jako „dlatego”. Po tym spójniku występuje szyk przestawny, tzn. podmiot (osoba) + orzeczenie (odmieniony czasownik) + inne części zdania.

Ich bin sehr krank, deshalb bleibe heute zu Hause.
= Jestem bardzo chory, dlatego też zostanę dzisiaj w domu.
Sie hatten weniger zu tun, deshalb hatten sie bestimmt weniger Stress.
= Oni mieli mniej roboty, dlatego też na pewno mniej się stresowali.

Zdania okolicznikowe celu z "um...zu" i "damit"

Zdania celowe odpowiadają na pytania „Po co?”, „W jakim celu?”

Jeśli w obu częściach zdania złożonego występuje ten sam podmiot, zdanie celowe łączymy ze zdaniem głównym przez spójnik „um”, po którym następuje reszta zdania, a na jego końcu stoi bezokolicznik poprzedzony słówkiem „zu”.

ich (= ja) = ich (= ja)

  • Ich lerne fleißig Deutsch. Ich will in Deutschland studieren.
    Uczę się pilnie niemieckiego. Chcę studiować w Niemczech.
  • Ich lerne fleißig Deutsch, um in Deutschland zu studieren.
    Uczę się pilnie niemieckiego, aby studiować w Niemczech.
  • Zwei Škoda-Automechaniker fahren in ein einsames, österreichisches Alpendorf, um Ski zu fahren.
    Dwaj mechanicy samochodowi jadą do położonej na odludziu, austriackiej miejscowości w Alpach, aby jeździć na nartach.

W zdaniu z "um...zu" nie występuje czasownik "wollen".

  • Laura sieht sich oft Filme an. Sie will mit den Freunden darüber reden.
    Laura często ogląda filmy. Ona chce rozmawiać o nich z przyjaciółmi.
  • Laura sieht sich oft Filme an, um will mit den Freunden darüber zu reden.
    Laura często ogląda filmy, aby rozmawiać o nich z przyjaciółmi

Jeśli w obu częściach zdania złożonego występują różne podmioty, zdanie celowe łączymy ze zdaniem głównym przez spójnik „damit”. Po tym spójniku występuje szyk zdania pobocznego, tzn. podmiot (osoba) + inne części zdania + na końcu zdania orzeczenie (odmieniony czasownik).

ich (= ja) ≠ mein Chef (= mój szef)

  • Ich lerne fleißig Deutsch. Mein Chef soll zufrieden sein.
    Uczę się pilnie niemieckiego. Mój szef powinie być zadowolony.
  • Ich lerne fleißig Deutsch, damit mein Chef zufrieden ist.
    Uczę się pilnie niemieckiego, aby mój szef był zadowolony.

spójniki wieloczęściowe "albo ... albo"

Spójniki złożone składają się z dwóch elementów. Mogą one łączyć części zdań lub całe zdania. Pierwszy element stoi przed pierwszą częścią zdania, która ma być połączona, a drugi element jest między łączonymi częściami zdania.

Junge Männer ab 18 Jahren müssen entweder 6 Monate zum Bundesheer gehen oder einen 9-monatigen Zivildienst bei einer sozialen Organisation machen.
= Młodzi mężczyźni powyżej 18 lat muszą na sześć miesięcy iść do wojska, albo przez dziewięć miesięcy popracować jako wolontariusze w organizacji społecznej.
Im Sommer wollen Markus und Stefanie entweder nach Holland oder nach Frankreich fahren.
= W lecie Markus i Stefanie chcą pojechać albo do Holandii albo Francji.
Hans hat immer Glück im Leben. Entweder gewinnt er im Lotto, oder er findet Geld auf der Straße.
= Hans ma zawsze szczęście w życiu. Albo wygrywa na loterii, albo znajduje pieniądze na ulicy.
Entweder sagst du endlich die Wahrheit, oder ich rufe die Polizei.
= Albo w końcu powiedziesz prawdę, albo zadzwonię na policję.

Zdania przydawkowe (względne)

Zdania względne (przydawkowe) są zdaniami podrzędnymi, które opisują rzeczowniki występujące w zdaniu głównym. Zazwyczaj umiejscawia się je bezpośrednio za słowem, do którego zdanie się odnosi. Zdania względne rozpoczynają się od zaimków względnych, które muszą zostać odmienione w takim przypadku, jakiego wymaga czasownik w danym zdaniu podrzędnym. Zaimki względne wyglądają tak samo, jak rodzajniki określone (poza celownikiem liczby mnogiej). Po zaimku względnym występuje szyk zdania pobocznego, (podmiot + inne części zdania + na końcu zdania orzeczenie).

Tabela 1. - końcówki przypadków
maskulin feminina neutral Plural
Nominativ
der
die
das
die
Genitiv
des
der
des
der
Dativ
dem
der
dem
denen
Akkusativ
den
die
das
die
Nominativ
Das ist der Mann, der meine Schwester heiraten will.
To jest mężczyzna, który chce się ożenić z moją siostrą.
(Wer will meine Schwester heiraten?)
Kto chce się ożenić z moja siostrą?
Genitiv
Das ist der Mann, dessen Haare grau sind.
To jest mężczyzna, którego włosy są siwe.
(Wessen Haare sind grau?)
Czyje włosy są siwe?
Dativ
Das ist der Mann, dem ich gestern begegnet bin.
To jest mężczyzna, którego wczoraj spotkałem.
(Wem bin ich gestern begegnet?)
Kogo wczoraj spotkałem?
Akkusativ
Das ist der Mann, den meine Schwester liebt.
To jest mężczyzna, którego kocha moja siostra.
(Wen liebt meine Schwester?)
Kogo kocha moja siostra?

O rodzaju i liczbie użytego zaimka względnego decyduje określany rzeczownik, a o przypadku – czasownik w zdaniu względnym.

Zaimki względne mogą łączyć się z przyimkami, których wymaga czasownik w zdaniu względnym.

Zdania względne mogą być zdaniami wtrąconymi, oddzielonymi przecinkami od zdania głównego.

Das ist das Mädchen, das ich gut kenne.
= To jest dziewczynka, którą dobrze znam.
Dafür ist der Mieter in der Wohnung Nr. 4 verantwortlich, der auch gestern wieder seinen Kampfhund ohne Beißkorb und Leine frei im Haus herumlaufen ließ.
= Za to odpowiedzialny jest lokator z mieszkania numer 4., który wczoraj znowu puścił w domu swojego psa bojowego luzem, bez smyczy i kagańca.
Die Nachbarn, denen ich Geld geliehen habe, sind sehr nett.
= Sąsiedzi, którym pożyczyłem pieniądze, są bardzo mili.
Weiters möchte ich Sie darauf aufmerksam machen, dass die Frau, die in der Wohnung Nr. 7 wohnt, in der Früh beim Duschen regelmäßig laut und falsch singt.
= Chciałabym również zwrócić państwa uwagę na fakt, że kobieta, która mieszka w mieszkaniu nr. 7., regularnie rano śpiewa głośno i fałszywie pod prysznicem.
Die Straßenbahn, auf die ich warte, kommt endlich.
= Tramwaj, na który czekam, w końcu nadjeżdża.

Jeśli zdanie przydawkowe zawiera czasownik wymagający dopełnienia z przyimkiem, przyimek musi stać przed zaimkiem względnym.

Die Narrenrufe sind Teil der Karnevalskultur, zu der auch die Karnevalsumzüge gehören.
= Te zawołania są częścią kultury karnawału, do której nalezą też parady karnawałowe.

Jeśli zaimek względy odnosi się do miejsca, przysłówek "wo" może zastąpić przyimek i zaimek względny.

Das ist die Stadt, in der Einstein geboren wurde.
= To jest miasto, w którym urodził się Einstein.
oder
= albo
Das ist die Stadt, wo Einstein geboren wurde.
= To jest miasto, gdzie urodził się Einstein.

Zdania czasowe

Po spójnikach rozpoczynających zdania okolicznikowe czasu występuje szyk zdania pobocznego, tzn. podmiot + inne części zdania + na końcu zdania orzeczenie (odmieniony czasownik).

Spójniki „als” i „wenn”

Spójnika „wenn” używamy, gdy mówimy o teraźniejszości, przyszłości lub o powtarzającej się czynności w przeszłości.
(By podkreślić, że czynność się powtarza, używamy przysłówków „immer”(zawsze) „jedesmal” (za każdym razem).

Wenn er mich besucht, bringt er immer eine Flasche Wein mit.
= Kiedy mnie odwiedza, przynosi zawsze butelkę wina.
Wenn er mich besuchte, brachte er immer eine Flasche Wein mit.
= Kiedy mnie odwiedzał, przynosił zawsze butelkę wina.
Immer wenn in ihrem Leben etwas Besonderes passiert ist, hat sie ein Buch geschrieben.
= Zawsze kiedy coś szczególnego wydarzyło się w jej życiu, pisała książkę.

Funkcja określania czasu w zdaniach z Wenn

Zdanie podrzędne z wenn mogą być zdaniami okolicznikowymi warunku lub czasu..

Powtarzająca się czynność: "zdanie z wenn” odpowiada w tym przypadku na pytanie {1}.

Sie freuen sich, wenn ich zu ihnen komme und erzählen mir aus ihrem Leben.
= Cieszą się, kiedy do nich przychodzę i powiadają mi o swoim życiu.
Es ist Winter. Wenn ich morgens aufstehe, ist es draußen noch dunkel.
= Jest zima. Kiedy wstaję rano, na zewnątrz jest jeszcze ciemno.
Wenn ich abends zu viel Kaffee getrunken habe, kann ich nachts nicht einschlafen.
= Jeśli wieczorem wypije zbyt dużo kawy, nie mogę w nocy zasnąć.
Wenn ich mittags Pause mache, klingelt oft mein Telefon und ich werde gestört.
= Gdy robię sobie przerwę obiadową, często dzwoni mój telefon i mi przeszkadza.

Następstwo czasu i warunek
Zdanie podrzędne czasowe z {1} wyraża, że zdarzenia w zdaniu podrzędnym są wcześniejsze niż w zdaniu głównym. Warunek w zdaniu podrzędnym warunkowym musi być spełniony, aby zdarzenia w zdaniu głównym, mogły mieć miejsce.

Wenn ich mein soziales Jahr abgeschlossen habe, möchte ich mit dem Studium beginnen.
= Kiedy skończę rok wolontariatu, chcę rozpocząć studia.
Wenn die Kinder ihre Hausaufgaben gemacht haben, können sie fernsehen.
= Kiedy dzieci zrobią pracę domową, mogą oglądać telewizję.
Wenn ich gut Deutsch gelernt habe, möchte ich in Deutschland studieren.
= Kiedy dobrze nauczę się niemieckiego, chcę studiować w Niemczech.

Spójnika „als“ używamy, gdy mówimy o jednokrotnej czynności w przeszłości.

Als ich den Brief gelesen habe, habe ich mich an die Ferien erinnert.
= Kiedy przeczytałem list, przypomniały mi się wakacje.
Als ich Kind war, las ich sehr gern Märchen.
= Kiedy byłem dzieckiem, lubiłem czytać bajki.
Als sie 16 war, wollte sie groß sein und siegen.
= Kiedy miała 16 lat, chciała być duża i wygrywać.
przeszłość teraźniejszość, przyszłość
czynność jednokrotna als wenn
czynność wielokrotna wenn wenn

Spójnik „bevor“

Bevor ich zu Abend esse, mache ich noch Ordnung in der Küche.
= Zanim zjem kolację, robię jeszcze porządek w kuchni.
Bevor sie ihren dritten Mann geheiratet hat, war ihre Autobiographie schon fertig.
= Zanim poślubiła swojego trzeciego męża, jej autobiografia była już gotowa.

Spójnik „seit“ / "seitdem"

Seitdem ich sie kennen gelernt habe, geht es mir viel besser.
= Od kiedy ją poznałem, czuję się o wiele lepiej.
Seitdem ich dieses Lied singe, kommt die Knef in meine Träume.
= Od kiedy śpiewam tę piosenkę, (Hildegard) Knef pojawia się w moich snach.

Spójnik „bis“

Wir bleiben hier, bis eure Eltern kommen.
= Zostaniemy tu, aż przyjdą wasi rodzice.

Spójnik „während“

Während in Europa noch Krieg herrschte, drehte sie bereits die ersten Filme.
= Podczas gdy w Europie była jeszcze wojna, ona kręciła już pierwsze filmy.

Zdania bezokolicznikowe

Bezokolicznik występuje w zdaniu zawsze na jego końcu.

Bezokolicznik może być poprzedzony słówkiem „zu”, które nie ma osobnego znaczenia.

Bezokolicznik bez „zu” występuje po:

  • czasownikach modalnych:

    Ich kann sehr gut schwimmen.
    		= Umiem bardzo dobrze pływać.
    Können Sie mich bitte beraten?
    		= Czy może mi Pan/i doradzić?

  • w trybie przypuszczającym po słówku posiłkowym „würde”:

    Ich würde gern nach Australien reisen.
    		= Chciałbym pojechać w podroż do Australii.

  • w czasie przyszłym:

    In 20 Jahren werden die Menschen auf dem Mond leben.
    		= Za 20 lat ludzie będą mieszkać na księżycu.

  • po czasownikach wyrażających ruch:

    Wir gehen schwimmen.
    		= Idziemy pływać.
    Wann kommst du essen?
    		= Kiedy przyjdziesz jeść?

  • po czasownikach wyrażających postrzeganie zmysłowe:

    Ich sehe die Kinder spielen.
    		= Widzą bawiące się dzieci.
    Ich höre die Nachbarin singen.
    		= Słysze śpiewającą sąsiadkę.

  • po czasownikach: "lernen", "lehren", "helfen":

    Wir lernen Deutsch sprechen.
    		= Uczymy się mówić po niemiecku.
    Ich helfe dir die Hausaufgaben machen.
    		= Pomogę ci odrobić lekcje.

  • po czasowniku "lassen":

    Ich lasse das Fahrrad reparieren.
    		= Dam rower do naprawy.

W pozostałych przypadkach bezokolicznik na końcu zdania jest poprzedzony słówkiem „zu“. Pomiędzy zdaniem głównym a zdaniem bezokolicznikowym może stać przecinek.

Es fängt an zu regnen.
= Zaczyna padać.
Hör auf zu rauchen.
= Przestań palić!
Ich habe vor, ein Konto zu eröffnen.
= Zamierzam otworzyć konto.
Ich bitte Sie, hier noch zu unterschreiben.
= Proszę jeszcze tu podpisać.

Zdania bezokolicznikowe z "zu"

Typowe konstrukcje, po których występuje bezokolicznik z „zu“ to:

  • es ist + przymiotnik:

    Es ist gesund viel Obst zu essen.
    		= Zdrowo jest jeść dużo owoców.

  • haben + rzeczownik

    Ich habe jetzt keine Zeit mit dir zu sprechen.
    		= Nie mam teraz czasu z tobą rozmawiać.
    Wir haben die Absicht, die Sache noch einmal zu besprechen.
    		= Mamy zamiar, jeszcze raz omówić tą sprawę.

Jeśli w zdaniu jest tylko jeden podmiot ale dwa czasowniki, mogą być one podłączone przyimkiem "zu". W tym przypadku, pierwszy czasownik jest koniugowany o drugi czasownik jest w bezokoliczniku i stoi na końcu zdania.

Helga versucht zu schlafen.
= Helga próbuje spać.

Z zdaniu bezokolicznikowym, należy wstawić przecinek. W zdaniu bezokolicznikowym czasownik w zdaniu głównym odnosi do czynności opisanych w zdaniu podrzędnym. Bezokolicznik jest zawsze na ostatnim miejscu w zdaniu.

Helga versucht, nachts früh zu schlafen.
= Helga stara się, w nocy wcześnie iść spać.

Bezokolicznik z "zu" jest używany w szczególności po konkretnych czasownikach. Niektóre z tych czasowników są wymienione poniżej:

versuchen
= próbować, usiłować
Ich versuche, die Vokabeln so schnell wie möglich zu lernen.
= Próbuję, jak najszybciej nauczyć się słówek
hoffen
= mieć nadzieję
Ich hoffe, dich bald wiederzusehen.
= Mam nadzieję, ze wkrótce znowu cię zobaczę.
vorschlagen
= proponować
Ich schlage vor, heute Abend in einem Restaurant zu essen.
= Proponuję, dziś wieczorem iść do restauracji.
aufhören
= przestać
Ich habe letzten Freitag aufgehört zu rauchen.
= W ostatni piątek przestałam palić.
beginnen
= zaczynać
Morgen beginne ich, abends eine Stunde Sport zu machen.
= Od jutra zaczynam ćwiczyć przez godzinę co wieczór.
sich freuen
= cieszyć się
Ich freue mich, dich am Wochenende zu treffen.
= Cieszę się, że spotkam się z tobą w weekend.

partykuły modalne

Język niemiecki jest bogaty partykuły modalne (wzmacniające). Partykuły modalne występują głównie w języku mówionym. Są to słowa nieodmienne, które wyrażają intencję a często określone emocje mówiącego, mogą więc wzmocnić lub osłabić oddziaływanie wypowiadanych zdań.

Za ich pomocą mówiący może wyrazić pewność, założenia, dystans, nastawienie emocjonalne lub racjonalną ocenę sytuacji.

Wiele partykuł modalnych może mieć kilka znaczeń. Są one używane przeważnie w środku zdania po czasowniku i zaimku.

Przykłady niektórych partykuł modalnych:

aber
= ale (ależ), wszakże
Das war aber ein Film! Ich werde ihn Jahre lang nicht vergessen.
= Ależ to był film! Nie zapomnę go przez wiele lat.
doch
= przecież
Wieso stehen Sie vor der Tür? Kommen Sie doch rein!
= Dlaczego stoi pan/i przed drzwiami? Proszę wejść do środka!
bloß
= tylko, po prostu
Wo ist bloß meine Brille? Ich hatte sie doch eben noch.
= Gdzież są moje okulary? Przecież dopiero co je miałem.
denn
= bo, ponieważ, więc
Wieder bei der Arbeit? Bist du denn wieder ganz gesund?
= Z powrotem w pracy? Jesteś już całkiem zdrowy?
ja
= tak, owszem, przecież
Horst kann mir das Rauchen nicht verbieten. Er ist ja nicht mein Vater.
= Horst nie może mi zabronić palić. Nie jest przecież moim ojcem.
wohl
= chyba, może, ba!
Mit 200 km/h auf der Landstraße! Du bist wohl lebensmüde!
= 200 km / h na wiejskiej drodze! Chyba ci życie zbrzydło!
eigentlich
= właściwie
Du sag mal, ist Paul eigentlich verheiratet? Ich sehe ihn immer allein auf den Partys?
= Powiesz mi, czy Paweł właściwie jest żonaty? Zawsze go widzę samego na imprezach.
schon
= już, jak najbardziej
Er hatte sowieso nicht mehr viel Geld im Spiel. Wie hoch kann der Verlust schon sein?
= Chyba nie zaryzykował dużych pieniędzy. Jakaż to może być strata?
wróć do początku