Al la enhavo

Loĝado

Serĉi loĝejon

Loĝejon oni povas facile serĉi per multaj retportaloj, alinome loĝborsoj . Jen vi trovas elekton de loĝborsoj, kiuj ebligas serĉi loĝejon en tuta Aŭstrujo

En la loĝejborsoj la luprezo kutime estas la t.n. malvarma luprezo . Malvarma luprezo kovras nur la uzadon de la loĝejo. La monsumo, kiun pagas la luprenanto al la ludonanto, estas la varma luprezo . Tiu enhavas krom la malvarma luprezo ankaŭ la kurantajn kromkostojn, interalie por akvo, ruboservo, kaj aliaj kostoj, kiujn kaŭzas la flegado de la domo. Sed atentu: Ofte la kromkostoj ne enkluzivas la pagojn por la uzita kurento! Tial oni ĉiam antaŭe klarigu, kiujn kostojn inkluzivas la varma luprezo.

Atenton Ofte la kostoj por la kurento ne kalkuliĝas al la kostoj de la loĝejo. Pro tio oni antaŭe devus demandi, kiuj kostoj apartenas al la varma luprezo.

Lukontrakto

Lukontrakto enhavas la skribe aŭ buŝe fiksitajn rajtojn kaj devojn por la ludonanto kaj luprenanto. En la lukontrakto devas aperi la nomoj de la ludonanto kaj luprenanto. Krome ĝi devas enhavi ĉiujn uzejojn, kiuj estas inkluzivigitaj (ekz. garaĝo, parkejo, kelo) kaj luaferojn (lampoj k. a.). Se temas pri tempe limigita kontrakto ĝi devas enhavi ankaŭ la tempon de la daŭro. Ĉar ĉe tempe limigita kontrakto nur en tre malmultaj kazoj estas la leĝa ebleco pri fino de la kontrakto estas rekomendinde meti en la kontrakton specialan paragrafon, ke jes eblas malkontrakti.

Denonci lukontrakton

Lukontrakto povas esti finita de la luanto aŭ de la ludonanto. Por ambaŭ validas leĝe dinitaj tempolimoj, kiujn oni devas atenti. Ĝenerale eblas fini lukontrakton, kiu ne estas tempe limigita, unu monato antaŭ la dezirata fino. Ĉe tempe limigitaj lukontraktoj oni devas atenti la daton, kiu estas difinita en la kontrakto.

Jen vi trovas specimenan leteron por fini la lukontrakton: www.arbeiterkammer.com

Registiĝejo pri Loĝado

Personoj, kiuj ekloĝas en Aŭstrio devas registriĝi ĉe la respondeca Registriĝejo pri Loĝado. Tion oni povas fari persone aŭ poŝte. Malplenkreskuloj devas esti registritaj de la gepatroj aŭ alia edukrajta persono. Por la registriĝo oni bezonas formularon pri registriĝo. Ĝi estas havebla rete, estas troveblaj ĉe urbaj instancoj kaj oni povas akiri ĝin en libro- kaj gazetvendejoj.

Registriĝa formularo por elŝuto: www.help.gv.at

Telefono & Interreto kaj poŝtelefono

Ofte oni ricevas la telefon- kaj la retkonekton pere de la sama entrepreno. Sube vi trovas kelkajn ligilojn rilate al tio:

Kurento, Gaso, Distanchejtado

Se vi volas kontrakti kurenton, gason aŭ distanchejtadon vi ĝustatempe devus kontakti la energientreprenon. Ekde la liberigo de la energimerkato en Aŭstrujo, ĉiu povas elekti la taŭgan kurent- aŭ gasofertanton.

Jen vi trovas informoj pri komparo de kurent-ofertantoj: www.durchblicker.at

Komparo de gasprezoj:

Kontribuo por radio kaj televido

Oni devas pagi la radiotakson por ĉiuj informaparatoj (radio, televido, komputilo). La takso varias en la diversaj federaciaj subŝtatoj kaj ĝenerale estas inter 20 ĝis 25 Eŭroj monate.

www.gis.at

Rubdivido

Aŭstrujo havas unu el la plej grandaj recikligaj procentaĵoj en la mondo. La plej granda plimulto de la aŭstraj familioj tre atente disigas la rubon. Ĉar ekzistas regionaj diferencoj ĉe la rubokolektado, oni pridemandu pri la afero la komunumajn aŭ urbajn instancojn. Se oni ne atentas pri la reguloj oni povas esti denuncata aŭ eĉ ekzistas la ebleco pri monpunoj.

Uzita Papero: en tiun ujon oni metu paperon, kartonon, gazetojn, katalogojn, librojn aŭ revuojn.

Vitro: la vitron oni devas ordigi laŭ koloro. Oni diferencas blankan, verdan aŭ brunan vitron. La fermilojn de la vitroj oni antaŭe devus forigi - ilin oni devas meti al la flava ujo. Boteloj por kiuj oni pagis garantimonon, ne estu ĵetitaj al la vitrokolektujoj.

Plastikaj pakumoj en tiun ujon metu pakumojn el plastiko (ekz. plastikaj boteloj, plastikaĵoj), kombinitaj materialoj (Tetrapako, kafopakumoj, laktopakumoj) kaj plastikaj fermiloj de boteloj aŭ vitroj.

Metalpakumoj oni enmetu pakumojn el metalo (ekz. alumuniaj folioj, trinkladujoj...) kaj ankaŭ etaj pecoj de malnova metalo (dratoj, najloj, ujoj pro prepari manĝojn, ŝraŭboj). Pli grandajn metalpecojn (fornoj, banejoj, metalhejtigiloj) oni fordonu ĉe reciklejo aŭ kolektejo de valorrubo.

Poluaĵoj devas esti kolektitaj dise Poluaj materialoj devas esti kolektitaj dise de la alia rubo, ĉar ili ĉe malĝusta pritrakto povas damaĝi grave la naturon. Al tiu kategorio apaartenas baterioj, akumulatoroj, energiŝparlampoj, medikamentoj, lakoj, pesticidoj. Tiujn materialojn vi povas redoni en la vendejo, kie vi aĉetis ilin aŭ vi povas transdoni ilin ĉe la kolektejo de problemmaterialoj de la komunumo.

Biorubo al la Biorubujo: en la biorubujon (depende de la federacia subŝtato ĝi povas havi brunan aŭ verdan koloron) vi metu restaĵojn de legomoj aŭ fruktoj, kaforestojn, teorestojn, ĝardenrubon, kaj paperajn buŝ- aŭ kuirejotukojn.

Ĉion alian metu al la restrubujo depende de la federacia subŝtato povas temi pri nigra aŭ griza ujo. En ĝi oni kolektas ĉiujn aliajn rubojn, kiel ekz. restaĵoj de gumo, cindro, cigaredajn restaĵojn, ledoarikoloj, higienaj artikoloj, vindotukojn...

Jen vi trovas aldonajn informojn, kiel dividi rubon.

Laboro

Laborserĉo

Personoj, kiuj havas ŝtatanecon de iu EU-ŝtato, ĝenerale ne bezonas laborpermeson por labori en Aŭstrujo. Escepto estas specialaj pont-reguloj por novaj EU-ŝtatoj, kiel Rumanujo kaj Bulgarujo.

Ŝtatanoj de triaj ŝtatoj bezonas la titolon "Daŭra Restado - EK" (Eŭropa Komunumo), la karton "Ruĝ-Blank-Ruĝ Plus" aŭ setlej-pruvon (Niederlassungsnachweis). Kun unu el tiuj titoloj oni povas ĝenerale eki dungo-laboron. Personoj, kiuj ne havas tian titolon bezonas por la transpreno de dungolaboro en Aŭstrujo permeson laŭ la leĝo pri la dungado eksterlandanoj (Ausländerbeschäftigungsgesetz).

Ligilo por serĉi laboron en Aŭstrujo

Specimenoj de bona vivpriskribo:

Laborkontrakto

Laboristo kaj labordonanto aranĝas laborkontrakton, kiu devigas la laboriston doni la promesitan laboron kaj la labordonanton pagi la interkonsentitan salajron. En ĝi estas la devoj de la laboristo kaj labordonanto. Ĝenerale oni povas fari laborkontrakton sen iu speciala formo. En tiu kazo la labordonanto tamen devas doni al la laboristo servodokumenton, kiu montras resume kion oni interkonsentis kaj kiujn bazajn devojn kaj rajtojn oni havas.

Kaj la laboristo kaj la labordonanto havas la rajton fini la kontrakton. Tion oni povas fari skribe aŭ buŝe. Tamen por havi la eblecon pruvi, ke oni vere finis la kontrakton estas plej oportune fini la kontrakton skribe. Se oni ne interkonsentis alimaniere en la kontrakto validas ĉe tempe ne limigitaj laborkontrakto por la dungito tempolimo de unu monato. Por la labordonanto la tempolimoj pri fino de kontrakto dependas de la daŭro de la laborrilato. Ili varias inter 6 semajnoj kaj 5 monatoj. Ĉe tempe limigitaj kontraktoj oni devas atenti la interkonsenton en la kontrakto, sed se en la laborkontrakto aperas mencio pri tempolimoj ankaŭ en tiu kazo povas esti difinitaj tempolimoj.

Ligilo al formularo pri fino de laborkontrakto (senkoste)

Diversaj laboroj

Normala labortempo: La leĝo difinias, ke normala labortempo estas 8 horoj tage. En multaj tarifkontraktoj (kolektivaj kontraktoj) oni tamen difinias malpli longan tagan laborhoraron.

Atenton Interkonsentu skribe pri la konkreta divido de via labortempo!

Parttempa laboro Laboristoj kun parttempa laboro ĝenerale havas pli malaltan semajnan labortempon kiel la plentempuloj. Tiu laborformo okazas pere de interkonsento inter labordonanto kaj laboristo.

Leĝera dungado Ankaŭ personoj, kiuj havas kontrakton pri leĝera dungado estas parttempaj dungitoj. Leĝerdungitoj nur havas asekuron pri laborakcidentoj kaj ne havas sanasekuron aŭ pensian asekuron. Ili havas la rajton je forpermeso, plupago de la salajro kaze de malsano, ekstraj pagoj, kompenso pro maldungo k.a.

Reduktita Labortemo La Reduktita Labortempo estas la nedaŭra malplialtigo de la regula laborhoraro pro foresto de laboro aŭ mono en entrepreno. Povas esti ke ĉiuj dungitoj aŭ nur parto de la dungitoj estas tuŝitaj.

Gepatra Forpermeso aŭ parttempa laboro por pli aĝaj dungitoj Gepatroj, kies infanoj estas malpli ol sepjaraj, sub aliaj kondiĉoj havas la rajton je Gepatra Forpermeso aŭ Gepatra parttempa laboro. Parttempa laboro por maljunaĝaj personoj donas la eblecon al maljunaj laboristoj redukti la labortempon.

Memstareco Se oni komencas labori memstare temas pri fondo de propra entrepreno. Ĉe la Ministerio pri Laboro, Sociaj aferoj kaj Protekton de Konsumantoj eblas ricevi subtenojn por fondo de entreprenoj. Helpo ĉe la fondo de entreprenoj:

Eŭro-Pasporto

La Eŭro-Pasporto estas senkosta servo de la Eŭropa Unio, kies celo estas subteni la moveblecojn en Eŭropo. Per ĝi oni povas montri konojn, kvalifikojn kaj kapablojn en facile kompreneble formo. Ĝi servas kiel helpo ĉe studoj, klerigado aŭ serĉo de laboro. La jenaj komunaj dokumentoj estas haveblaj: la nova Eŭro-Pasporto-portalo (kun vivresumo), Eŭro-Pasporto Atestoj, Eŭro-Pasporto Movebleco kaj la Eŭro-Pasporto Diplomoj.

Al la Eŭro-Pasporto: www.europass.at

Familio kaj infanoj

La lerneja sistemo

Ekzistas devo iri al lernejo por ĉiuj infanoj, kiuj daŭre vivas en Aŭstrujo. Ĝi validas por ĉiuj infanoj, kiuj ankaŭ de la 1-a de septembro aĝas 6 jarojn. En Aŭstrujo la lerneja devo daŭras 9 jarojn.

Devo iri al infanĝardeno: Ĉiuj infanoj, kiuj antaŭ la 1-a de septembro fariĝas 5-jara, devas iri al infanĝardeno. www.wien.gv.at

Rajto je proinfana subvencio

Rajton je mono por la prizorgado de infanoj havas aŭstraj aŭ EU-ŝtatanoj kaj krome homoj el aliaj ŝtatoj kun loĝliko en Aŭstrujo, kiu vivas kun sia infano en komuna loĝejo. La rajto ekzistas por ĉiuj infanoj, kiuj ankoraŭ ne estas 18-jaraĝaj. La familian helpon oni petas ĉe la financoficejo de la loĝloko. Ĉiu ricevanto havas la rajton je familia helpo ankaŭ havas la rajton je subtraho de sumo rilate al impostoj.

Konstruo de la aŭstra lerneja sistemo

Elementa nivelo ĉe tiu nivelo ekzistas la sekva oferto je institucia infanzorgado: infangrupo, infanĝardeno,

Unuagrada lernejo En la elementa lernejo komenciĝas la devo iri al lernejo. Dum ĝi la infano vizitas bazlernejon aŭ popollernejon. La Elementa lernejo daŭras kvar jarojn.

Duagrada Lernejo I Post la fino de la unuagrada lernejo komenciĝas la duagrada lernejo I, kiu daŭras 4 jarojn, dum kiuj la lernantoj povas viziti diversspecajn lernejojn, kiuj diferenciĝas laŭ niveloj. Ĉar ne taŭgus traduki la nomojn, ni prezentas ilin en la germana: Volksschul-Oberstufe, Hauptschule, Neue Mittelschule Allgemein bildende höhere Schule (suba parto).

Duagrada lernejo II sekvas la duagradan lernejon II. La lernantoj nun havas la sekvajn eblecojn: Politeknikaj lernejoj, profesiaj lernejo kaj profesia lernado, mezaj lernejoj, lernejo pri sanprofesioj, profesi-formaj altlerejoj, supra ŝtupo de la ĝeneralaj superaj lernejoj, la profesia preparjaro kaj la integra profesia lernado.

Post la duagrada nivelo II, la lernantoj havas la eblecon daŭrigi la studojn en ne-universitataj klerigejoj. Studentoj ekzemple povas viziti majstro-lernejon aŭ akademion por profesiuloj de la sano.

La aŭstra kleriga sistemo superrigarde: www.bmukk.gv.at

Studoj kaj klerigado

Kondiĉoj por eksterlandaj studentoj

Baze ekzistas la samaj alirkondiĉoj por eksterlandaj kaj enlandaj studentoj. Por ricevi konkretajn informojn vi devus kontakti la administradon de la universitato. Kondiĉoj por la akcepto kiel normala studento:

  • Maturecekzameno (bakalaŭro, abituro) kiu egalas al la aŭstra maturecekzameno aŭ diplomo pri fino de studoj de postlerneja klerigejo. Povas esti gravaj interŝtataj kontraktoj aŭ la decido de la rektoro de la universitato.
  • La atesto rajtigas al rekta aliro al la dezirataj studoj en la lando, kie ĝi estas akirita. Tio ne validas por studaspirantoj el landoj de la Eŭropa Unio aŭ Eŭropa Ekonomia Regiono.
  • Sufiĉaj konoj pri la germana lingvo

Lingvaj konoj

La instrulingvo ĉe la plej multaj studoj en Aŭstrujo estas la germana. Oni devas havi antaŭkonojn pri la germana lingvo sur nivelo B2 de la Komuna Eŭropa Referenckadro por Lingvoj. Oni povas pruvi sufiĉajn konojn per unu el la sekvaj ekzamenoj:

  • Aŭstra Lingvodiplomo - B2
  • Goethe Instituto - Goethe certifikaĵo B2
  • Testo Germana kiel Fremdlingvo (TestDaF) - minimume nivelo 4
  • kelkaj aliaj rekonitaj ekzamenoj

Se vi ne posedas iun konfirmon, vi povas fari ekzamenon en ekzamencentro.

Pere de la TestDaF-Preparekzameno vi povas taksi viajn ŝancojn.

Kostoj por studado en Aŭstrujo

La studkostoj en Aŭstrujo estas ene de la eŭropa averaĝo. Studentoj ĝenerale devas havi ĉirkaŭ 800 Eŭrojn monate. Por studi en Aŭstrujo vi devas kalkuli kun la sekvaj kostoj.

  • Studkontribuo
  • Kromaj studkostoj
  • Kostoj de la sanasekuro
  • Ĝeneralaj elspezoj

Studkontribuo Kelkaj studentoj en Aŭstrujo, kiuj studas tro longe (minimuma studtempo + du toleritaj semestroj) devas pagi studkontribuon. Studkontribuon ankaŭ devas pagi homoj kun iuj ŝtatanecoj. Studentoj el landoj de la Eŭropa Unio aŭ Eŭropa Ekonomia Unio ne devas pagi studkontribuon.

Kromaj studkostoj: Studentoj devas kalkuli dum siaj studoj kun aldonaj studkostoj. Temas pri kostoj por aĉeto de libroj, ekskursoj aŭ komputilaj aferoj.

Sanasekuro Kiel studento en Aŭstrujo aŭ oni povas havi familian sanasekuron (asekuritaj pere de la gepatra asekuro) aŭ oni povas kontrakti propran studentan sanasekuron. La havo de asekuro estas kondiĉo por plilongigi la restadpermeson en Aŭstrujo. Se oni ne plenumas la kondiĉojn por la studenta sanasekuro, oni ankaŭ povas kontrakti la iom pli multekostan privatan sanasekuron.

Atenton Esploru antaŭe ĉu via sanasekuro ankaŭ validas en Aŭstrujo. EU-civitanoj kun la Eŭropa Karto de Sanasekuro (EHIC) ankaŭ en Aŭstrujo estas asekuritaj.

Ĝeneralaj elspezoj: La ĝeneralaj kostoj estas la kostoj por nutraĵoj, vestaĵoj kaj loĝejo. La loĝejaj kostoj ĝenerale kaŭzas trionon de la tutaj studkostoj. Por studentoj ekzistas diversaj loĝeblecoj, plej malmultekoste oni ĝenerale loĝas en studenta loĝdomo aŭ loĝkomunumo.

La Studentaj Hejmoj permesas facile konatiĝi kun homoj aŭ lerni la lingvon. La prezoj varias inter 200 ĝis 400 Eŭroj. Jen estas listo de ĉiuj Studentaj Hejmoj en Aŭstrujo.

La aŭstraj studentoj tre ŝatas la loĝadon en loĝkomunumo (WG, Wohngemeinschaft). Ĉiu kunloĝanto havas sian propran ĉambron. Banejon kaj kuirejon oni uzas komune. La kostoj por ĉambro en loĝkomunumo varias inter 150 gís 300 Eŭroj.

Trovu loĝkomunumon en la interreto:

Personoj, kiuj volas vivi en propra loĝejo ĝustatempe eku la serĉadon de loĝejo. La kostoj povas diferenci tre multe, depende de la grandeco, kvalito aŭ situo. Ĉe propra loĝejo vi devas mem atenti pri abono de diversaj servoj, kiel kurento, gaso, telefono aŭ interreto. La ludonanto ankaŭ povas peti monon por transpreno de instalaĵoj (ekz. fridujo, lampoj ktp.) aŭ por garantimono (se li ne pagas la luon, li povas preni tiun garantimonon).

Plej facile vi trovas taŭgan loĝejon rete:

Eblecoj por financi studojn

En la aŭstra datenbazo por stipendioj vi povas trovi eblecojn por financi viajn studojn pere de stipendio. www.grants.at/

Multajn informojn pri studado en Aŭstrujo vi trovas ĉe la paĝo de Centre International Universitaire (CIU).

Eblecoj pri pluklerigado

Dumviva lernado en la aŭstra edukpolitiko ege gravas. La profesia pluklerigado havas la celon alkutimigi la personojn al la rapidaj teknika kaj ekonomia ŝanĝoj kaj al la multaj societaj ŝanĝoj.

Vi povas informiĝi komforte pri pluklerigaj eblecoj en la interreto:

Universitatoj en Aŭstrujo

Wien
Universität Wien
Medizinische Universität Wien
Technische Universität Wien
Universität für Bodenkultur Wien
Wirtschaftsuniversität Wien
Veterinärmedizinische Universität Wien
Akademie der bildenden Künste
Universität für angewandte Kunst in Wien
Universität für Musik und darstellende Kunst in Wien
Graz
Medizinische Universität Graz
Technische Universität Graz
Universität Graz (Karl-Franzens-Universität Graz)
Universität für Musik und Darstellende Kunst Graz
Krems
Universität für Weiterbildung Krems (Donau-Universität Krems)
Leoben
Montanuniversität Leoben
Linz
Universität Linz (Johannes Kepler Universität Linz)
Kunst Universität Linz
Salzburg
Universität Salzburg (Paris-Lodron-Universität Salzburg)
Universität für Musik und darstellende Kunst (Mozarteum Salzburg)
Innsbruck
Universität Innsbruck (Leopold-Franzens-Universität Innsbruck)
Medizinische Universität Innsbruck
Klagenfurt
Alpen-Adria-Universität Klagenfurt

Privatuniversitäten Österreichs: www.akkreditierungsrat.at

Fachhochschulen in Österreich: www.fachhochschulen.at

Mono kaj impostoj

Enspezimposto

La deklaro pri enspezoj devas esti farita de ĉiuj privataj impostdevaj personoj. Ĝi servas por kalkuli la enspezimpostan devon. En la plej multaj kazoj oni devas fari la deklaron ĝis la 30-a de aprilo de la sekva jaro. Tio okazas per plenigo de la formularo E1; la formularo E2 servas kiel helpo por plenigi la formularon korekte.

Rete oni povas fari la enspezimpostan deklaron ĉe FinanzOnline sur la retpaĝo de la aŭstra ministerio pri financoj. www.bmf.gv.at

Malfermi bankkonton

En Aŭstrujo eblas malfermi relative facile bankkonton, ankaŭ se oni estas eksterlandano. Oni devas havi pasporton kaj ĉe kelkaj bankoj ankaŭ la konfirmon pri loĝloko. Post la malfermo de la konto, la kontoposedanto havos la eblecon kontakti personan konsilanton, kiu povas respondi demandojn aŭ helpi ĉe servoj. En Aŭstrujo oni ankaŭ povas aranĝi bankaferojn pere de telefono, fakso aŭ interreto.

Asocio pri Protekto de Kreditoj

La Asocio pri Protekto de Kreditoj (Kreditschutzverband, KSV) de 1870 estas la plej granda asocio pri la protekto de kreditdonantoj en Aŭstrujo. Ĉiuj personoj en Aŭstrujo, kiu volas havi krediton, al tiuj apartenas bankkreditoj aŭ aĉetkreditoj estas registritaj en datenbazo de la Asocio pri Protekto de Kreditoj. El la informoj pri la pagdisciplino oni kalkulas la indecon doni krediton al la koncerna persono. Se oni volas havi krediton ĉe banko, oni bezonas la konfirmon pri tiu kreditindeco el la datenbazo. Se iu volus scii, kiuj informoj estas registritaj pri la propra persono, oni povas peti tiun informon rekte ĉe KSV.

Sanasekuro

En Aŭstrujo la sanasekuro estas deviga asekuro. Tio signifas, ke ĉiu laboristo ankaŭ havas sanasekuron. La sidejo de la koncerna sanasekuro dependas de la labordonanto kaj ties sidejo. La pago al la asekuro subtrahiĝas aŭtomate de la salajro kaj la labordonanto ĝin pagas al la asekuro kune kun la propra kontribuo. La alto de la kontriubo dependas de la salajro de la asekurita persono.

Atenton Tiuj laboristoj, kiuj gajnas salajron sub iu limo ne aŭtomate estas asekuritaj. Vi povas kontrakti libervolan san- aŭ pensioasekuron. La alto por ĉiuj personoj, kiuj asekuras sin mem estas la sama.

En Aŭstrujo oni povas kontrakti aldonan privatan sanasekuron. Privataj asekuroj ofertas liberan elekton de kuracisto kaj hospitalo, pagas ĉambron kun du litoj kun duŝo, televido kaj telefono en hospitalo, transprenas aldonajn kostojn ĉe dentisto, sanatorio aŭ alternativaj kuracmetodoj. Apud la sanasekuro ankaŭ ekzistas ofertoj pri aliaj asekuroj, ekz. asekuro ĉe akcidentoj aŭ asekuro de aŭtoj. Pliajn informojn vi trovas ĉe la Aŭstra Ligo de Asekuroj: www.vvo.at

Informoj por rifuĝintoj

Informoj por rifuĝintoj/azilpetantoj

Helpaj organizaĵoj

Reen al la komenco